زمانی که علی علیهالسلام مژدهی فتح خیبر براى رسول خدا صلی الله علیه و آله آورد، آن حضرت فضائلی را برای پسر عمّ خود بر شمرد.
سرویس فرهنگ و هنر دلاوران مرصاد ؛با صلح حدیبیه پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلّم از جانب نیرومندترین و سرسختترین دشمنان خود یعنی قریش آسوده خاطر شد. از اینرو فرصتی به دست آمد تا کار دیگر دشمنان یعنی یهودیان و قبایل نجد را یکسره کنند تا امنیت و آرامش را بیش از پیش در جامعه اسلامی بگسترانند. در این میان خیبر مرکز آشوبهای نظامی و تحریکات و جنگافروزیها علیه مسلمانان بود.
مسلمانان پس از ۱۰ روز محاصره و ناکامی برخی از فرماندهان پیامبر صلی الله علیه و آله از جمله ابوبکر و عمر در فتح خیبر، بالاخره با پرچمداری امیرالمؤمنین علیهالسلام توانستند این دژ مستحکم را از هم فروپاشند. رشادتهای آن حضرت به قدری بود که قلعه خیبر که در مرکز قلعههای آن منطقه بوده و دارای موقعیت استراتژیک و حساسی از لحاظ نظامی و شهری بود، توسط حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام فتح شد، بهطوری که آن حضرت در این قلعه را از جا کندند تا نشانی از شجاعتها و ایمان مستحکم آن حضرت در جهاد الهی باشد.
اما دربارهی جزئیاتی از این ماجرا جابر بن عبد الله انصاری میگوید:
زمانی که علی علیهالسلام مژدهی فتح خیبر براى رسول خدا صلی الله علیه و آله آورد، رسول خدا به ایشان فرمود: اگر جماعاتى از امتم در باره تو نمیگفتند آنچه نصارى درباره عیسى بن مریم گفتند، امروز در باره تو چیزى میگفتم که به هر جمعى گذرى خاک زیر پایت و اضافهی آب وضویت براى شفا گیرند و همین بس که تو از منى و من از تو؛ ارث مرا برى و وارث تو را برم و تو نسبت به من همچون هارون باشى نسبت به موسى، جز اینکه پس از من پیامبرى نباشد. تو اداکننده و ادامه دهنده حقوق و پیمان رسالت من و راز دار اسرار من هستی و بر اساس سنت من با مخالفان میجنگى و در فرداى قیامت نزدیکترین مردم به من هستى و بر سر حوض خلیفه و جانشین منى.
لَمَّا قَدِمَ عَلِیٌّ ع عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِفَتْحِ خَیْبَرَ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ لَوْ لَا أَنْ تَقُولَ فِیکَ طَوَائِفُ مِنْ أُمَّتِی مَا قَالَتِ النَّصَارَى لِلْمَسِیحِ عِیسَى بْنِ مَرْیَمَ لَقُلْتُ فِیکَ الْیَوْمَ قَوْلًا لَا تَمُرُّ بِمَلَإٍ إِلَّا أَخَذُوا التُّرَابَ مِنْ تَحْتِ رِجْلَیْکَ وَ مِنْ فَضْلِ طَهُورِکَ یَسْتَشْفُوا بِهِ وَ لَکِنْ حَسْبُکَ أَنْ تَکُونَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ تَرِثُنِی وَ أَرِثُکَ وَ أَنَّکَ مِنِّی بِمَنْزِلَهِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَّ بَعْدِی وَ أَنَّکَ تُبْرِئُ ذِمَّتِی وَ تُقَاتِلُ عَلَى سُنَّتِی وَ أَنَّکَ غَداً عَلَى الْحَوْضِ خَلِیفَتِی وَ أَنَّکَ أَوَّلُ مَنْ یَرِدُ عَلَیَّ الْحَوْضَ وَ أَنَّکَ أَوَّلُ مَنْ یُکْسَى مَعِی
… و اول کسى از امت منى که در بهشت در آیى و شیعیانت بر سر منبرهاى نور با روى سفید، گرد مناند و از آنها شفاعت کنم و فردا در بهشت همسایههاى منند و به راستى نبرد با تو نبرد با منست و سازش با تو سازش با من؛ سرّ تو سرّ منست و آشکار تو آشکار من و راز سینه تو چون راز من. فرزندانت فرزندان منند. تو وعدههاى مرا عمل کنى و حق با تو است و حق بر زبان تو است و بر دلت و میان دو دیدهات ایمان با گوشت و خونت آمیخته، چنانچه با گوشت و خونم آمیخته و دشمن تو سر حوض بر من وارد نشود و دوست تو پنهان نشود تا به همراه تو سر حوض آید.
وَ أَنَّکَ أَوَّلُ دَاخِلِ الْجَنَّهِ مِنْ أُمَّتِی وَ أَنَّ شِیعَتَکَ عَلَى مَنَابِرَ مِنْ نُورٍ مُبْیَضَّهً وُجُوهُهُمْ حَوْلِی أَشْفَعُ لَهُمْ وَ یَکُونُوا غَداً فِی الْجَنَّهِ جِیرَانِی وَ أَنَّ حَرْبَکَ حَرْبِی وَ سِلْمَکَ سِلْمِی وَ أَنَّ سِرَّکَ سِرِّیَ وَ عَلَانِیَتَکَ عَلَانِیَتِی وَ أَنَّ سَرِیرَهَ صَدْرِکَ کَسَرِیرَتِی وَ أَنَّ وُلْدَکَ وُلْدِی وَ أَنَّک تُنْجِزُ عِدَاتِی وَ أَنَّ الْحَقَّ مَعَکَ وَ أَنَّ الْحَقَّ عَلَى لِسَانِکَ وَ قَلْبِکَ وَ بَیْنَ عَیْنَیْکَ الْإِیمَانُ مُخَالِطٌ لَحْمَکَ وَ دَمَکَ کَمَا خَالَطَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ أَنَّهُ لَنْ یَرِدَ عَلَیَّ الْحَوْضَ مُبْغِضٌ لَکَ وَ لَنْ یَغِیبَ عَنْهُ مُحِبٌّ لَکَ حَتَّى یَرِدَ الْحَوْضَ مَعَکَ.
گوید على علیهالسلام به رو در افتاد و سجده کرد و گفت حمد خدا را که به من نعمت مسلمانى داد و به من قرآن آموخت و مرا محبوب بهترین خلق کرد که خاتم پیغمبران و رسولان است از احسان و تفضل خودش بر من. گوید پیامبر (ص) فرمود اگر تو نبودى مؤمنان پس از من شناخته نمیشدند.
قَالَ فَخَرَّ عَلِیٌّ ع سَاجِداً ثُمَّ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْعَمَ عَلَیَّ بِالْإِسْلَامِ وَ عَلَّمَنِی الْقُرْآنَ وَ حَبَّبَنِی إِلَى خَیْرِ الْبَرِیَّهِ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ إِحْسَاناً مِنْهُ وَ فَضْلًا مِنْهُ عَلَیَّ قَالَ فَقَالَ النَّبِیُّ ص لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ یُعْرَفِ الْمُؤْمِنُونَ بَعْدِی
اگر از منظر پاداش و اجر به ماجرای فتح خیبر توسط امیرالمؤمنین علیهالسلام در این حدیث نگاه کنیم، قدر و قیمت فعل امیرالمؤمنین علیهالسلام تا حدودی آشکار میشود. با این منظر، به واسطهی فتح خیبر جایگاه شیعیان امیرالمؤمنین علیهالسلام در بهشتهای پس از قیامت بسیار رفیع قرار داده شد و همگی مورد شفاعت رسول الله صلی الله علیه و آله قرار گرفتند؛ همچنان که در مباحث حدیثی، بحثی با عنوان شأن صدور حدیث است که در اصل، بیانگر بهانهی صدور آن حدیث شمرده میشود.